1. Blog
  2. Het apenpokken virus

Het apenpokken virus

Het apenpokken virus, alles wat je moet weten!

Apenpokken virus alles wat je moet weten! Apenpokken virus alles wat je moet weten!
Anouk Sassen Sector Marketing Manager Healthcare & Portfoliomanager Infectiepreventie
Anouk Sassen
Sector Marketing Manager Healthcare & Portfoliomanager Infectiepreventie
Sep 16, 2022

Het apenpokken virus, alles wat je moet weten over deze virusinfectie!

Monkeypox is een pokkenvirus en het komt vooral voor in landen in West-Afrika en Midden-Afrika. In mei 2022 werd de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden. Dat betekent dat de ziekte zich in Europa verspreidt.

  • De laatste gegevens van de lidstaten van de World Health Organization tot 22 mei geven aan dat er méér dan 250 bevestigde en vermoedelijke gevallen van apenpokken uit 16 landen zijn;
  • In België, meer bepaald op Vlaams grondgebied, zijn drie gevallen van Apenpokken vastgesteld. In de voorbije weken zijn er ook gevallen vastgesteld in Europa, meer bepaald in het Verenigd Koninkrijk, Portugal en Spanje en dit, voornamelijk bij mannen die seksuele contacten hebben met andere mannen (MSM), maar niet uitsluitend;
  • Apenpokken virusinfectie is een zeldzame ziekte, maar niet nieuw. Er zijn vaccins en therapieën beschikbaar;
  • Het virus kan binnendringen via je slijmvliezen via speeksel (bijvoorbeeld mond, neus, ogen), open wondjes (niet per se zichtbare wonden). Het virus kan zich ook verspreiden via druppels uit blaasjes of uit de mond-keelholte, om die reden wordt aangeraden afstand te houden van mensen bij wie de ziekte is vastgesteld.

Met het juiste niveau van bewustzijn en preventieve hygiënemaatregelen kan dit virus gemakkelijk worden ingeperkt.

Monkeypox ook wel het apenpokken virus genoemd is een pokkenvirus en het komt vooral voor in landen in West-Afrika en Midden-Afrika. In mei 2022 werd de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden. Dat betekent dat de ziekte zich in Europa verspreidt.
 

  • De laatste gegevens van de lidstaten van de World Health Organization tot 22 mei geven aan dat er méér dan 250 bevestigde en vermoedelijke gevallen van apenpokken uit 16 landen zijn;
  • Apenpokken virusinfectie is een zeldzame ziekte, maar niet nieuw. Er zijn vaccins en therapieën beschikbaar;
  • Het virus kan binnendringen via je slijmvliezen via speeksel (bijvoorbeeld mond, neus, ogen), open wondjes (niet per se zichtbare wonden). Het virus kan zich ook verspreiden via druppels uit blaasjes of uit de mond-keelholte, om die reden wordt aangeraden afstand te houden van mensen bij wie de ziekte is vastgesteld.

Met het juiste niveau van bewustzijn en preventieve hygiënemaatregelen kan dit virus gemakkelijk worden ingeperkt.

Wat kunt u doen?

Neem de aanbevolen hygiënemaatregelen in acht, zoals hieronder besproken:
Pas handhygiëne toe met water en zeep of een toegelaten handdesinfectiemiddel op alcoholbasis dat effectief is om het virus van de handen te verwijderen;
Pas oppervlaktedesinfectie toe met een Ctgb toegelaten product en met een vaccinia-claim of EN 14476 tegen het vacciniavirus (Europa), heeft de werkzaamheid aangetoond tegen een moeilijker te doden virus, of is gekwalificeerd voor de claim voor opkomende virale pathogenen (EVP).* Een geschikt artikel is de Oxivir Plus Spray voor reiniging en desinfectie in 1 stap!  

Wat is het appenpokken virus?

De apenpokken infectie is een virale zoönotische ziekte (overdracht van dier op mens) die wordt veroorzaakt door het monkeypox/apenpokken-virus dat deel uitmaakt van het Orthopoxvirus-geslacht van virussen, waaronder pokken (variola-virus). Het apenpokkenvirus werd voor het eerst geïdentificeerd in 1958 bij apen, en zo is de naam afgeleid, en het eerste geval bij mensen werd geregistreerd in 1970 in de Democratische Republiek Congo tijdens de pokken uitroeiing pogingen.

Historische genetische tests hebben aangetoond dat het monkeypox-virus in de loop van de tijd langzaam muteert en dat het hebben van een pokkenvaccinatie in de voorgaande 3 jaar naar schatting 85% effectief is in het voorkomen van monkeypox-infectie. De wereldwijde vaccinatie tegen pokken stopte echter in de jaren zeventig toen de pokken wereldwijd werden uitgeroeid. Sinds de jaren negentig is het aantal gevallen van apenpokken gestaag toegenomen naarmate de detectie is verbeterd. Wereldwijd reizen heeft de verspreiding van ziekten vergroot, kinderen worden niet langer ingeënt tegen pokken en volwassenen ervaren na verloop van tijd afnemende immuniteit.
 
In mei 2022 werd bekend dat er verschillende mensen in Europa de ziekte hebben gekregen. Ook bij mensen in Nederland is monkeypox vastgesteld. Opvallend is dat bij het merendeel van deze mensen geen link met de gebieden in Afrika gevonden kon worden. Dit betekent dat het virus zich in Europa heeft kunnen verspreiden.  

Een groot deel van de mensen die positief testen zijn mannen die seks hebben met mannen. De verspreiding van het virus beperkt zich echter niet alleen tot deze groep. Zo raakten in Engeland ook een vrouw en een kind besmet met het virus. Er wordt nu door gezondheidsautoriteiten uitgezocht hoe verspreiding plaatsvindt en welke risicogroepen moeten worden gewaarschuwd. De variant die nu in Europa gevonden is, is meestal niet heel besmettelijk, maar veel is nog onduidelijk over de verspreiding ervan bij de personen die nu ziek zijn. Een toename van het aantal besmette mensen in Europa wordt nog wel verwacht.
 
Ongeveer 1/3 van de geïnfecteerde mensen moest in het ziekenhuis worden opgenomen, wat suggereert dat er meer gevallen zijn waarin mensen mildere symptomen hebben en geen medische hulp hebben gezocht. In Nederland zijn op 30 mei 26 gevallen van monkeypox bekend.
 
Monkeypox is iets anders dan krentenbaard (een huidinfectie door een bacterie, die wel vaak in Nederland voorkomt). Op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname gebruikt men de naam apenpokken vaak voor deze ziekte krentenbaard.

Ziekte reservoir

In de ecologie en epidemiologie van infectieziekten is een natuurlijk reservoir, ook bekend als een ziekte reservoir of een reservoir van infectie, de populatie van organismen of de specifieke omgeving waarin een infectieus pathogeen van nature leeft en zich voortplant, of waarvan het pathogeen voornamelijk afhankelijk is voor zijn voortbestaan. 
 
Het natuurlijke reservoir bij het apenpokkenvirus is niet vastgesteld, maar er wordt aangenomen dat er knaagdieren bij betrokken zijn. Pogingen om het virus te vinden bij knaagdieren en andere dieren is slechts zelden gevonden. Het is mogelijk dat er nog een ander reservoir is dat het primaire reservoir is, maar er wordt niet aangenomen dat het om mensen gaat.

Ziekte

De symptomen van een apenpokken-infectie zijn vergelijkbaar met die van pokken (maar over het algemeen milder), waardoor het aanvankelijk moeilijk is om onderscheid te maken tussen de twee. Alleen een gespecialiseerde arts mag proberen om monkeypox-infecties te diagnosticeren, aangezien deze eerste symptomen van tekenen en symptomen sterk kunnen lijken op die van andere infecties en een arts tests kan laten uitvoeren om een ​​definitieve diagnose te stellen van een monkeypox-infectie.

Overdracht

Het apenpokkenvirus kan het lichaam binnendringen via een beschadigde huid, de luchtwegen of slijmvliezen. Er wordt aangenomen dat het virus niet gemakkelijk van persoon op persoon kan worden overgedragen, omdat wordt aangenomen dat een grote dosis virus nodig is om overdracht op een andere persoon te veroorzaken.
Overdracht van mens op mens kan plaatsvinden door (intieme) contactoverdracht met geïnfecteerde lichaamsvloeistoffen of druppeloverdracht van geïnfecteerde grote ademhalingsdruppels/ademhalingsafscheidingen (van langdurig face-to-face contact). Als geïnfecteerde ademhalingsdruppels worden ingeademd, ingeslikt of op een andere manier in het lichaam terechtkomen, kan dit leiden tot infectie. Ook indirect contact met besmette gedeelde voorwerpen en besmet beddengoed kan het virus overdragen. Overdracht van moeder op foetus kan plaatsvinden via de placenta in de baarmoeder of tijdens de geboorte.

Overdracht van dier op mens kan plaatsvinden door de beet of krab van een besmet dier, terwijl consumptie van besmet dierlijk vlees ook kan leiden tot infectie. Infectie kan ook het gevolg zijn van blootstelling aan besmet dierlijk bloed of lichaamsvloeistoffen, zoals door het slachten en klaarmaken van een besmet dier voor consumptie of de besmetting van oppervlakken met besmet bloed of lichaamsvloeistoffen, zoals oppervlakken in huis of beddengoed dat besmet is geraakt met besmette urine of uitwerpselen van een besmet dier.

De incubatietijd is meestal 6-13 dagen, maar kan variëren van 5-21 dagen, dus er kan een aanzienlijke hoeveelheid tijd verstrijken tussen blootstelling en de eerste tekenen of symptomen. Over het algemeen zullen pokkenvirussen waarschijnlijk niet tussen mensen worden overgedragen totdat er tekenen of symptomen optreden, dus asymptomatische overdracht wordt niet waarschijnlijk geacht.

Tekenen en symptomen

De eerste symptomen zijn onder andere:

  • Koorts/rillingen;
  • Hoofdpijn;
  • Gezwollen lymfeklieren;
  • Spierpijn/rugpijn;
  • Vermoeidheid/uitputting.

Meestal ontwikkelt de geïnfecteerde persoon 1-3 dagen na het begin van koorts uitslag op het gezicht, de handpalmen en de onderkant van de voeten. Andere delen van het lichaam kunnen in de loop van de tijd huiduitslag krijgen. Puisten van de uitslag bevatten vloeistof met hoge virusconcentraties en worden verondersteld de belangrijkste bron te zijn van latere overdracht van persoon op persoon.


Het belangrijkste initiële verschil tussen apenpokken en pokkeninfectie is dat apenpokken ervoor zorgen dat de lymfeklieren opzwellen, terwijl pokken dat niet doet. Binnen 1-3 dagen na het begin van koorts ontwikkelen mensen die besmet zijn met apenpokken meestal uitslag die vaak in het gezicht begint en zich vervolgens naar andere delen van het lichaam verspreidt De puisten ontstaan worden korstvormig en vallen van het lichaam af. De infectie duurt meestal 2-4 weken en heeft een sterftecijfer van 1-10%. Snelle medische zorg kan het risico op sterfte aanzienlijk verminderen, aangezien er zeer effectieve therapieën beschikbaar zijn. Ziekenhuisopname komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.
 
Er is een nieuw vaccin dat infecties met apenpokken helpt voorkomen, maar het wordt momenteel niet op grote schaal verspreid. Zoals hierboven vermeld, biedt eerdere vaccinatie tegen pokken enige mate van bescherming bij het voorkomen van infectie met apenpokken, ook voor degenen die vóór 1980 zijn gevaccineerd, hoewel de immuniteit in de loop van de tijd waarschijnlijk is afgenomen.
 

Preventie

De belangrijkste preventiemethoden zijn onder meer:

  • Isolatie: Mensen waarvan wordt vermoed dat ze besmet zijn met apenpokken, moeten van andere mensen worden geïsoleerd en moeten onmiddellijk medische hulp inroepen. 
  • Quarantaine: Mensen die worden blootgesteld tijdens hoog-risico contact aan geïnfecteerde mensen moeten ook in quarantaine. Dit zijn bijvoorbeeld mensen met wie iemand seks heeft gehad en gezinsleden, of anderen die in contact zijn geweest met de huidblaasjes. De GGD bekijkt per situatie wanneer dit noodzakelijk is en heeft overlegt hierover zo nodig met het RIVM.
  • Bij contact met een besmette persoon of dier moet regelmatig handhygiëne worden uitgevoerd om het risico op infectie te minimaliseren en moeten gezichtsmaskers worden gedragen, vooral bij langdurig contact. Douchen en wassen van kleding van het contact zijn ook verstandige voorzorgsmaatregelen.
  • Aangezien het apenpokkenvirus een omhuld virus is, is het zeer vatbaar voor handdesinfectie op basis van alcohol (ten minste 60% alcohol) en ontsmettingsmiddelen (met claims voor omhuld virus zoals het vacciniavirus).
  • Zorgmedewerkers die zorgen voor patiënten waarvan bekend is of vermoed wordt dat ze apenpokken hebben, dienen de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen naast de standaard voorzorgsmaatregelen op basis van contact en druppeloverdracht. Voorzorgsmaatregelen via de lucht kunnen ook geschikt zijn, indien beschikbaar, aangezien er een theoretisch risico van overdracht via de lucht bestaat.
  • Vermijd onbeschermd contact met dieren die het virus kunnen bevatten, inclusief dieren die ziek of dood zijn in gebieden waarvan wordt vermoed dat ze het apenpokkenvirus hebben. Neem beschermende maatregelen!
  • Vermijd contact met materialen en oppervlakken, zoals beddengoed, die in contact zijn geweest met een ziek dier of persoon.
     

Bron- en contactonderzoek

Als iemand positief test voor monkeypox, dan start de GGD het bron- en contactonderzoek. Bij dit onderzoek probeert de GGD te achterhalen waar de besmetting mogelijk heeft plaatsgevonden en met wie er nog meer contact is geweest.

Referenties

Voor meer informatie over het apen pokkenvirus kunt u terecht op onderstaande websites. Deze informatiebronnen werden gebruikt om dit document op te stellen.